Búgin, 4 tamyz - qazaq halqy úshin qazaly kún. Ańyz adam, ǵaryshker, ult maqtanyshy Talǵat Amangeldiuly Musabaev 74 jasqa qaraǵan shaǵynda ómirden ótti. Ol – kók aspandy baǵyndyrǵan batyr ǵana emes, ǵylym men saıasatta, ult damýyna baǵyttalǵan isterde ózindik iz qaldyrǵan qaıratker tulǵa. Ol týraly ne belgili? Aqshamnews.kz tilshisiniń materıalynyna bilińiz.
Ǵaryshty kóksegen keýde
Talǵat Amangeldiuly - 1951 jyly 7 qańtarda Almaty oblysynyń Jambyl aýdanyna qarasty Qarǵaly aýylynda dúnıege kelgen. Shapyrashty rýynan shyqqan. Injenerlik mamandyqty meńgergen ol alǵashqy eńbek jolyn 1974 jyly Buryndaı áýe kásipornynda ınjener bolyp bastaǵan. Keıin ushqysh bolyp qaıta daıarlyqtan ótip, azamattyq avıasıa salasynda qyzmet etti. Aspan álemine degen qyzyǵýshylyǵy ony ǵaryshqa jeteledi.
Gınneske eńgen eńbek: úsh ret ǵaryshqa sapar
Ol 1991 jyldan bastap ǵaryshker retinde daıyndyqtan ótti. Musabaevtyń ǵaryshqa jasaǵan úsh sapary Qazaqstan men álem tarıhynda altyn árippen jazyldy:
-
1994 jyly «Soıýz TM-19» kemesimen tuńǵysh ret ǵaryshqa ushty. 126 kún boıy ǵaryshta jumys istedi.
-
1998 jyly «Soıýz TM-27» sapary barysynda 208 kún ǵaryshta boldy. Musabaev bir aıdyń ishinde 5 ret nebári 30 saǵat 8 mınýt uzaqtyǵymen ashyq ǵaryshqa shyqqanny úshin Gınnestiń rekordtar kitabyna endi.
-
2001 jyly úshinshi ret «Soıýz TM-32» kemesimen 8 kúndik sapar jasady. Bul saparynda álemdegi alǵashqy ǵarysh týrısi Dennıs Tıto da onymen birge bolǵan edi.
Talǵat Musabaev - saıasatker jáne menedjer
Ǵaryshkerlik qyzmetin aıaqtaǵan soń, Talǵat Musabaev Qazaqstannyń ǵarysh salasyn damytýǵa belsene kiristi:
-
2007–2016 jyldary Qazaqstannyń ulttyq ǵarysh agenttiginiń tóraǵasy retinde jumys istedi.
-
Keıin Investısıalar jáne damý mınıstrligine qarasty Aeroǵarysh komıtetin basqardy.
-
2017–2023 jyldary - QR Parlamenti Senatynyń depýtaty boldy.
-
Sondaı-aq ol QR Prezıdentiniń keńesshisi qyzmetin de atqarǵan.
Ǵylym jolynan da alystamaı, tehnıka ǵylymdarynyń doktory atanyp, ushqysh-ınjener, ǵarysh salasynda tereń zertteýlermen aınalysty.
Otbasy men marapattary
Talǵat Musabaev - batyr ǵana emes, ónegeli otbasynyń tiregi bolǵan jan. Jubaıy Vıktorıa Voldemarovna Musabaeva (Lasıs) - bilikti stomatolog. Uly Danıar Talǵatuly Musabaev - Qazaqstan İshki ister mınıstrliginde áskerı qyzmet atqarady. Qyzy Kámılá Talǵatqyzy Musabaeva - shyǵarmashylyq pen bilim jolyn tańdaǵan.
Onyń ǵaryshkerlik jáne memlekettik qyzmettegi eńbegi memleketaralyq deńgeıde joǵary baǵalandy:
Qazaqstan Respýblıkasynan:
-
«Halyq qaharmany» ataǵy (1995)
-
«Qazaqstannyń ǵaryshker-ushqyshy» ataǵy (1995)
-
«Otan» ordeni (1998)
-
«Barys» 1-dárejeli ordeni
-
«Astana» medali (1999)
Reseı Federasıasynan:
-
«Drýjba narodov» ordeni (1991)
-
«Geroı Rossııskoı Federasıı» ataǵy (1994)
-
«Lóchık-kosmonavt RF» (1994)
-
«Za zaslýgı pered Otechestvom» 3-dárejeli ordeni (1998)
-
«Za zaslýgı pered Otechestvom» 2-dárejeli ordeni
Aýstrıa Respýblıkasynan:
-
Aýstrıa Respýblıkasynyń memlekettik ordeni
AQSH-tan:
-
NASA-nyń «Ǵaryshqa ushqan úshin» medali (1998)
Talǵat Musabaevtyń ómir joly - bıik maqsatqa umtylǵan jannyń, týǵan eline adal qyzmet etken tulǵanyń shynaıy beınesi. Bul marapattar - onyń halqy men álem aldyndaǵy eńbeginiń aıǵaǵy.
sýretter: stuki-druki.com saıtynan alyndy