Almatyda byltyr ashylǵan «Erte aralasýdyń áleýmettik qyzmetter ortalyǵy» sátti jumys isteýde. Bir jyl ishinde biraz jumysty eńserip tastady. Búginde jańa týǵan bóbekten bastap 3 jasqa deıingi baldyrǵannyń damýyn qadaǵalaıtyn mekeme. Qazirgi kúni ortalyqtyń qyzmetin 30 bala alyp júr.
Erte aralasý – bala ómiriniń alǵashqy jyldarynda baıqalatyn damý qıyndyqtaryn der kezinde anyqtap, aldyn alý nemese túzetý úshin uıymdastyrylatyn keshendi jumystar júıesi. Bul kezeńde kognıtıvti, emosıonaldyq, motorlyq jáne áleýmettik damý erekshe qarqyndy ótetindikten, kórsetiletin kómektiń sapasy balanyń bolashaq ómirine tikeleı áser etedi. Sondyqtan erte aralasý bilim berý, psıhologıa, medısına jáne áleýmettik sala úshin mańyzdy baǵytqa aınalǵan. Osy baǵyttaǵy jańa tásilderdiń biri – transdısıplınarlyq kózqaras. Ol balanyń damýyn bir salanyń sheńberinde emes, keshendi túrde qarastyrýǵa múmkindik beredi.
«Transdısıplınarlyq tásil ártúrli mamandardyń bilimin biriktirip, ortaq maqsatqa baǵyttalǵan úılesimdi jumys júıesin qurady. Bul modeldiń mýltı- jáne ınterdısıplınarlyq tásilderden aıyrmashylyǵy – mamandardyń salalyq shekaralaryn joıyp, balanyń damý dınamıkasyn biryńǵaı túrde taldaýynda. Komanda ádette pedagog, logoped, psıholog, nevropatolog, defektolog jáne áleýmettik pedagogtan quralady. Olar ortaq baǵalaý ádisterin qoldanady, nátıjelerin birge taldaıdy jáne ındıvıdýaldyq damý josparyn qurady. Ata-analar da proseske belsendi qatysyp otyrady», – deıdi «Erte aralasýdyń áleýmettik qyzmetter ortalyǵynyń» áleýmettik jumys mamany Madına Marat.
Iá, bul ujymdyq tásil balanyń damýyn jan-jaqty baǵalaýǵa múmkindik beredi, qıyndyqtardyń túpki sebepterin dál anyqtaıdy jáne qajet aralasýdy tıimdi tańdaýǵa jaǵdaı jasaıdy. Aqparattyq tehnologıalar men sıfrlyq platformalar mamandar arasyndaǵy baılanys pen koordınasıany jeńildetip, dıagnostıkalyq dáldikti arttyrady.
Qazaqstanda erte aralasý damyp kele jatqanymen, transdısıplınarlyq tásil tolyq engizilmegen. Bul baǵytty damytý úshin mamandardy daıarlaý, ortaq baǵalaý júıesin qurý jáne aqparattyq platformalar engizý qajet deıdi sarapshylar.
«Transdısıplınarlyq erte aralasýdyń mańyzdy baǵyty – otbasyna baǵyttalǵan model. Bul model balanyń damýy eń aldymen tabıǵı ortada – otbasynda qalyptasatynyn moıyndaıdy. Aralasý úı jaǵdaıynda júrgiziledi, ata-analarmen seriktestik ornatylyp, praktıkalyq ádister úıretiledi. Mundaı tásil balanyń kommýnıkatıvtik, motorlyq jáne áleýmettik daǵdylaryn damytýda joǵary nátıjeler kórsetedi jáne otbasynyń balaǵa degen baılanysyn kúsheıtedi. Otbasyna baǵyttalǵan model transdısıplınarlyq kózqaraspen úılesedi. Sebebi, kópsalaly komanda ata-anamen birge eń tıimdi strategıany qurady. Bul kómektiń turaqtylyǵyn qamtamasyz etedi jáne balanyń damý traektorıasyn turaqtandyrady», – deıdi Madına Marat.
Jalpy, transdısıplınarlyq kózqaras erte aralasý sapasyn arttyratyn tıimdi qural. Ol balanyń damýyn keshendi qamtyp, koordınasıany kúsheıtedi jáne ınklúzıvti bilim berýdi damytýǵa yqpal etedi. Bul modeldiń keńinen qoldanylýy balanyń damýyna beriletin kómektiń sapasyn jaqsartyp, qoǵamda ınklúzıvti qundylyqtardy nyǵaıtady.