TikTok, Instagram Reels, YouTube Shorts сияқты платформалар біздің контент тұтыну дағдымызды түбегейлі өзгертіп үлгерді. Олар көңіл көтереді, ақпарат береді, жарнама мен саясатқа да ықпал етеді. Алайда жаңа зерттеулер шексіз скроллингтің миға елеулі әсер ететінін көрсетіп отыр, деп хабарлайды Aqshamnews тілшісі.
Зерттеу не көрсетті?
Австралиядағы Гриффит университетінің ғалымдары 71 ғылыми мақаланың негізінде 100 мыңға жуық адамның деректерін талдап, қысқа видеолардың когнитивті функциялар мен психикалық денсаулыққа әсерін зерттеген.
Ғалымдардың айтуынша, қысқа роликтерді жиі қарау ми қызметінің төмендеуіне, зейіннің нашарлауына және реакцияны бақылау қабілетінің әлсіреуіне әкелуі мүмкін. Бұл жасөспірімдерге де, ересектерге де қатысты.
Зерттеу Гроувс пен Томпсонның «үйрену және сезімталдықтың қос теориясына» негізделген.
Ғалымдар мынадай қорытынды жасаған:
- жылдам, қысқа роликтер тәуелділік тудыруы мүмкін, соның салдарынан ми тыныш, ұзақ уақыт талап ететін әрекеттерге — кітап оқу, тапсырма орындау сияқты — ауысуды қиын қабылдайды;
- контентті іріктейтін алгоритмдер импульсивтілікті арттырып, лезде ләззат алуға ұмтылысты күшейтеді;
- қысқа видеоларды шамадан тыс қарау әлеуметтік оқшаулануға, өмірге қанағаттанудың төмендеуіне, ұйқының бұзылуына және мазасыздықтың күшеюіне әкелуі мүмкін.
Зерттеушілердің айтуынша, мұндай әсер барлық жас топтарында байқалады, яғни қысқа видеоларды көп көретін адамдардың назарын шоғырландыруы айтарлықтай нашарлайды.
Алдағы жоспар
Ғалымдар қысқа видеоларға тәуелділікті бағалайтын арнайы шкала жасаған. Бұл болашақ зерттеулер үшін пайдалы құрал болмақ.
Авторлардың айтуынша, қысқа видеолардың танымалдығы артып келе жатқандықтан, олардың когнитивті функциялар мен мінез-құлыққа әсерін тереңірек зерттеу қажет.