مەملەكەت باسشىسى تەڭىزگە شىعار جولى جوق دامۋشى ەلدەرگە ارنالعان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ءۇشىنشى كونفەرەنسياسىندا ءسوز سويلەدى، - دەپ حابارلايدى اqshamnews.kz ءتىلشىسى.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ەڭ اۋەلى كونفەرەنسيانى شاقىرۋ باستاماسىن كوتەرگەنى ءۇشىن تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. سونداي-اق تەڭىزگە شىعار جولى جوق دامۋشى ەلدەردىڭ پروبلەمالارىن شەشۋگە جانە مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋعا بەيىل تانىتقانى ءۇشىن بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريشكە العىس ايتتى.
– جيىرما جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن قازاقستان تەڭىزگە شىعار جولى جوق دامۋشى ەلدەرگە ارنالعان بۇۇ-نىڭ العاشقى كونفەرەنسياسىن وتكىزىپ، جەتەكشى ءرول اتقاردى. ياعني ەلىمىز بۇل ۇزدىكسىز ۇدەرىسكە باستاپقى جىلداردان بەرى قاتىسىپ كەلەدى. وسى تاريحي وقيعا بارىسىندا الماتى ءىس-قيمىل باعدارلاماسى قابىلداندى. بۇل قۇجات تەڭىزگە شىعار جولى جوق دامۋشى ەلدەر توبىنىڭ ماسەلەلەرىن جاھاندىق دامۋدىڭ كۇن تارتىبىنە تۇڭعىش رەت شىعاردى. بۇگىن ءبىز الدىمىزدا تۇرعان مىندەتتەردى ودان ءارى ىلگەرىلەتۋ ماقساتىندا اۆازادا باس قوسىپ وتىرمىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، وسى توپ قۇرامىنداعى 32 دامۋشى ەلدە جارتى ميللياردتان استام ادام تۇرادى. ولاردىڭ كوپشىلىگى قارجىلاندىرۋعا جانە تەحنولوگياعا قول جەتكىزۋدە، سونداي-اق جاھاندىق نارىققا جول تابۋدا كەزدەسەتىن كەدەرگىلەرمەن بەتپە-بەت كەلەدى.
– ايماقتاعى شەكتەۋلى بايلانىس – تەڭىزگە شىعار جولى جوق دامۋشى ەلدەردىڭ باستى پروبلەماسى. بۇل ترانزيت جانە ساۋدا شىعىنى، سونداي-اق گەوساياسي فاكتورلارعا وسالدىق سەكىلدى ءبىرشاما ەكونوميكالىق قيىندىق تۋدىرادى. اتالعان كەدەرگىلەر ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىنا اسەر ەتىپ، باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى تومەندەتەدى. ءتۇرلى قاقتىعىستار، ەكونوميكالىق سانكسيالار، جەتكىزۋ تىزبەگىنىڭ بۇزىلۋى جانە جاھاندا سەنىمسىزدىكتىڭ بەلەڭ الۋى جاعدايدى ودان ءارى ۋشىقتىرا تۇسەدى. دەگەنمەن قازاقستان تەڭىزگە شىعار جولى جوق دامۋشى مەملەكەتتەردى جاھاندىق ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تابۋعا اتسالىساتىن تەڭ قۇقىلى ءارى پەرسپەكتيۆتى سەرىكتەس رەتىندە قاراۋ كەرەك دەپ سانايدى. مۇنداي ەلدەردىڭ ءۇنى انىق ەستىلۋگە ءتيىس، ال ءبىزدىڭ ءوزارا ىنتىماقتاستىعىمىز تەرەڭ، ۇجىمدىق ۇمتىلىسىمىز باتىل بولۋى قاجەت، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ اۆازا ءىس-قيمىل باعدارلاماسىن تۇراقتى، ينكليۋزيۆتى جانە ورنىقتى كەلەشەككە جەتكىزەر جول كارتاسى رەتىندە تولىق قولدايتىنىن مالىمدەدى.
– بۇل ماڭىزدى باستاما ترانزيتتىك ەلدەردىڭ، حالىقارالىق دامۋ ۇيىمدارى مەن قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ ساياسي قولداۋىنا يە بولۋعا ءتيىس. كولىك، ەنەرگەتيكا جانە سيفرلى ينفراقۇرىلىم سياقتى باستى سەكتورلارعا ينۆەستيسيانى ىنتالاندىرۋعا ارنالعان جاڭا قارجى تەتىكتەرى كەرەك، – دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆ كليماتتىڭ وزگەرۋىن تاعى ءبىر تۇيتكىل رەتىندە اتادى.
– تەڭىزگە شىعار جولى جوق كوپتەگەن دامۋشى ەل سۋ تاپشىلىعى، مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى، شولەيتتەنۋ سەكىلدى ەكسترەمالدى تابيعي قۇبىلىستارعا دۋشار بولىپ وتىر. بۇل پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن ءوڭىر ەلدەرىنىڭ ورتاق كۇش-جىگەرى مەن بەلسەندى حالىقارالىق قولداۋ قاجەت. دەگەنمەن، مەنىڭ ويىمشا، كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس شارالارى تەڭگەرىمدى ءارى ينكليۋزيۆتى سيپاتىن ساقتاپ، ەلدەردىڭ دامۋ جولىنداعى سۇرانىستارىنا ساي بولۋعا ءتيىس. كليماتتىق وزگەرىستەرمەن كۇرەسكە جۇمىلۋ ماقساتىندا سىزدەردى كەلەسى جىلى ءساۋىر ايىندا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىمەن بىرگە استانادا ۇيىمداستىرىلاتىن وڭىرلىك ەكولوگيالىق سامميتكە شاقىرامىن، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.