كانادا مەن ۇلىبريتانيادا بۇل ءداستۇر «كريس كيندل»، برازيليادا – «قۇپيا دوس»، يسپانيادا – «كورىنبەيتىن دوس»، ال ەۋروپانىڭ كەيبىر ەلدەرىندە «پولياننا» دەپ اتالادى، ال بىزگە جاقسى تانىس اتاۋى – قۇپيا سانتا.
سوڭعى جىلدارى وسى ويىن قازاقستاندا دا كەڭىنەن تارالا باستادى. قۇپيا تۇردە جاڭا جىلدىق سىيلىق الماسۋ ءداستۇرىن ۇلكەن وتباسىلار، دوستار، ارىپتەستەر اراسىندا ءجيى ۇيىمداستىرادى. ويىننىڭ باستى ەكى ەرەجەسى بار:
سىيلىقتىڭ باعاسى الدىن الا كەلىسىلۋى كەرەك جانە سىيلىق بەرۋشىنىڭ كىم ەكەنى قۇپيا ساقتالۋى ءتيىس. ال قالعانى قيالدىڭ ەركىندە.
قۇپيا سانتانىڭ كوپتەگەن قىزىقتى نۇسقالارى بار، ءتىپتى الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى ادامداردى بىرىكتىرەتىن حالىقارالىق اكسيالار دا ۇيىمداستىرىلادى. ءقازىر قازاقستاندىقتارعا جاقسى تانىس ترەدس جەلىسىندە دە وسى ويىننىڭ قاتىسۋشىلارى كوپ. جەلىدە بىر-بىرىنە جازىلعان جۇرت مەرەكە قارساڭىندا كارتالارىنىڭ ءنومىرىن جازىپ قالدىرادى دا بىرەۋى سول شوتقا اقشا اۋدارادى.
بۇل ويىن قالاي پايدا بولدى، وعان حح عاسىردىڭ باسىنداعى بالالار جازۋشىسى جازعان رومانىنىڭ قانداي قاتىسى بار جانە «قۇپيا سانتا-ۇرى» دەگەن نە ەكەنىن تولىعىراق باياندايمىز.
العاشقى سانتا كىم بولعان؟
بۇل مەرەكەلىك فلەشموبتىڭ شىعۋ تەگى تۋرالى بىرنەشە بولجام بار. سونىڭ بىرىندە قۇپيا تۇردە سىيلىق تاراتۋ ءداستۇرى حح عاسىردىڭ سوڭىندا اقش-تا پايدا بولعان دەلىنگەن. ال العاشقى قۇپيا سانتا رەتىندە ميسسۋري شتاتىنان شىققان ميلليونەر لارري ستيۋارتتىڭ اتى اتالادى. ول 25 جىلدان استام ۋاقىت بويى روجدەستۆو قارساڭىندا مۇقتاج جاندارعا جاسىرىن تۇردە اقشا تاراتقان. سول ءۇشىن حالىق ونى «سانتا» دەپ اتاپ كەتكەن. لارري ستيۋارت ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن ءومىرىنىڭ سوڭىندا، اۋىر دەرتكە شالدىققانىن بىلگەندە عانا جاريا ەتكەن. ول ادامداردى وسى يگى ءىستى جالعاستىرۋعا ۇندەپ، سونىڭ ناتيجەسىندە قۇپيا سانتا يدەياسى بۇكىل الەمگە تاراعان.
كەزدەيسوق قۇپيا سانتا
مۇنىڭ ەرەكشەلىگى – بارلىعى تولىق قۇپيا ساقتالادى. ياعني، كىمنىڭ سىيلىق بەرەتىنىن دە، كىمنەن الاتىنىن دا ەشكىم بىلمەيدى. ول ءۇشىن ەكى جيىنتىق كارتوچكا دايىندالادى. ءار كارتوچكا نومىرلەنىپ، ەكى بولەك توپقا بولىنەدى. قاتىسۋشىلار ەكى كارتوچكادان الادى: بىرەۋى – ءوزى سىيلىق بەرەتىن ءنومىر، ەكىنشىسى – ءوزى الاتىن ءنومىر. بەلگىلەنگەن كۇنى بارلىق سىيلىقتار نومىرلەنىپ، ءبىر جەرگە قويىلادى. ءار ادام وزىنە تيەسىلى سىيلىقتى تاۋىپ الادى.
«كونسپيرولوگيالىق سانتا»
بۇل نۇسقا اسىرەسە ءبىر-بىرىن جاقسى تانىمايتىن ۇلكەن ۇجىمدارعا وتە قولايلى. مۇندا قاتىسۋشىلار ازىلگە تولى «قۇپيا وداقتار» قۇرادى. ءبىر توپ جاسىرىن تۇردە بەلگىلى ءبىر ادامعا سىيلىق دايىندايدى، كەيىن بۇل تىزبەك باسقا قاتىسۋشىلارعا قاراي جالعاسادى.
مۇنداي ويىندى ونلاين فورماتتا جابىق چاتتار ارقىلى ۇيىمداستىرۋ ىڭعايلى. پروسەسس بارىسىندا ادامدار كوپ سويلەسىپ، ازىلدەسىپ، ورتاق يدەيالار ۇسىنىپ، ءبىر-بىرىن جاقىنىراق تاني تۇسەدى.
قۇپيا سانتا – بۇل جاي عانا سىيلىق الماسۋ ەمەس، جىلى ەموسيا، كۇتپەگەن قۋانىشپەن ادامداردى جاقىنداستىراتىن ەرەكشە ءداستۇر. جاڭا جىل قارساڭىندا بۇل ويىندى تۇرلەندىرىپ ويناۋ مەرەكەنى بۇرىنعىدان دا ەستە قالارلىق ەتەدى.
جاھاندانۋ جاريا بولعالى قازاق ەلى دە الەمدە بولىپ جاتقان ۇدەرىستەردەن تىس قالعان ەمەس. «ءار ەلدىڭ سالتى باسقا» دەگەندەي، الەمنىڭ ۇسىنعانىن باس يزەپ قابىلداي بەرۋدىڭ دە كەيدە كەرى اسەرى بولىپ جاتادى. مەرەكە قارساڭىندا قمدب «قۇپيا سانتا» ويىنىنا قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى:
ءدىني باسقارمانىڭ مالىمەتىنشە، بۇل ۇعىم يسلام دىنىندە دە، قازاقتىڭ ۇلتتىق سالت-داستۇرىندە دە كەزدەسپەيدى. قمدب وكىلدەرى وزگە مادەنيەتكە ءتان تۇسىنىكتەردى قابىلداپ، ناسيحاتتاعاننان گورى، ادام مەن ادامدى جاقىنداستىراتىن ۇلتتىق داستۇرلەر مەن يسلام قۇندىلىقتارىن دارىپتەۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبىزدىڭ دىنىمىزدە دە، سالت-داستۇرىمىزدە دە «قۇپيا سانتا» دەگەن تۇسىنىك جوق. ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن يسلام قاعيدالارىن العا شىعارۋ الدەقايدا ورىندى»، دەلىنگەن ءدىني باسقارمانىڭ جاۋابىندا.
سونىمەن قاتار قمدب وكىلدەرى مۇنداي ويىندار مەرەكە كەزىندە ىشىمدىك ءىشۋ، ەر مەن ايەلدىڭ ەركىن ارالاسۋى نەمەسە شاريعاتتا تىيىم سالىنعان وزگە دە ارەكەتتەرمەن قاتار جۇرسە، بۇل قۇپتالمايتىنىن ەسكەرتتى.