بۇگىن - دۇنيەجۇزىلىك قانت ديابەتىمەن كۇرەس كۇنى.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ دەرەگىنشە، بۇل دەرت ءقازىردىڭ وزىندە 500 ميلليوننان استام ادامعا اسەر ەتىپ، جىل سايىن تارالۋى ارتىپ كەلەدى. قانت ديابەتى - سوقىرلىق، بۇيرەك جەتكىلىكسىزدىگى، جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارى جانە اياق امپۋتاسياسىنا دەيىن جەتكىزەتىن اسا ءقاۋىپتى سوزىلمالى اۋرۋ.
قازاقستاندا قازىرگى ۋاقىتتا 558 مىڭنان استام پاسيەنت ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇر، ولاردىڭ 6 مىڭنان استامى - بالالار. ناۋقاستاردىڭ 95%-ى، ياعني 530 مىڭ ادام، 2 ءتيپتى قانت ديابەتىنە شالدىققان.
مەملەكەتتىك قولداۋ جانە تەگىن دارى-دارمەك
قازاقستاندا ينسۋليندەردىڭ كەڭ سپەكترى بار جانە ولار بارلىق ساناتتاعى پاسيەنتتەرگە تەگىن ۇسىنىلادى. قانت ديابەتى بار ازاماتتار ەمحانالار ارقىلى تەگىن كونسۋلتاسيا الادى، ۋچاسكەلىك باقىلاۋدا بولادى، اسقىنۋلار بويىنشا مامانداندىرىلعان كومەككە جۇگىنەدى. سونداي-اق ينسۋلين، تابلەتكا جانە ينەكسيالىق قانت تومەندەتەتىن پرەپاراتتار، گليۋكومەترلەر، تەست-جولاقتار، پومپالار سەكىلدى قۇرالداردىڭ كەڭ تىزبەسى دە تەگىن بەرىلەدى.
قانت ديابەتى - دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ەڭ شىعىندى باعىتتاردىڭ ءبىرى. ونى ەمدەۋگە جىلىنا 46 ملرد تەڭگە جۇمسالادى، بۇل دارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ بيۋدجەتىنىڭ 22%-ىن قۇرايدى. ءبىر پاسيەنتكە كەتەتىن جىلدىق شىعىن 618 مىڭ تەڭگەدەن 6،5 ملن تەڭگەگە دەيىن جەتۋى مۇمكىن.
2025 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ قانت ديابەتىن قارجىلاندىرۋ ءمامس جۇيەسى ارقىلى جۇرگىزىلمەك. ال 2026 جىلدان باستاپ ديابەتتى ەرتە انىقتاۋ سكرينينگى تمككك اياسىندا بارلىق ازامات ءۇشىن تەگىن قولجەتىمدى بولادى.
اۋرۋدى باسقارۋعا بولادى – دۇرىس ءومىر سالتى ماڭىزدى
ەكىنشى ءتيپتى قانت ديابەتى كوبىنە 45 جاستان اسقان ادامدار اراسىندا كەزدەسەدى. باستى ءقاۋىپ فاكتورلارى: ارتىق سالماق، دۇرىس تاماقتانباۋ، قوزعالىستىڭ ازدىعى، تۇقىم قۋالاۋشىلىق، جوعارى قان قىسىمى جانە ليپيد الماسۋىنىڭ بۇزىلۋى.
ديابەتتىڭ الدىن الۋ بويىنشا نەگىزگى كەڭەستەر:
-
دەنە سالماعىن باقىلاۋ: سالماقتىڭ 5–7% تومەندەۋى ءقاۋىپتىڭ ءوزىن ايتارلىقتاي ازايتادى.
-
راسيوننان قانتتى، اق ۇن ونىمدەرىن جانە ءتاتتى سۋسىنداردى شەكتەۋ.
-
كۇنىنە كەمىندە 30 مينۋت بەلسەندى قوزعالىس.
قانت ديابەتى مىڭداعان قازاقستاندىقتىڭ ءومىر ساپاسىنا اسەر ەتەتىن ماڭىزدى دەرت بولعانىمەن، ونى باسقارۋعا جانە باقىلاۋعا بولادى. بۇل رەتتە پاسيەنتتىڭ ءومىر سالتىن وزگەرتۋگە دەگەن جاۋاپكەرشىلىگى شەشۋشى ءرول اتقارادى.