2025 جىلدىڭ باسىنان بەرى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ ەل اۋماعىنان تىس ءبىرقاتار ماڭىزدى مەملەكەتتىك جانە جۇمىس ساپارىنا شىقتى. پرەزيدەنت ساپارلارىنىڭ گەوگرافياسى تاياۋ شىعىس، ورتالىق ازيا، ەۋروپا، امەريكا جانە ازيا-تىنىق مۇحيتى ايماعىن قامتىپ، قازاقستاننىڭ حالىقارالىق كۇن تارتىبىندەگى ورنىن نىعايتۋعا باعىتتالدى. Aqshamnews.kz رەداكسياسى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ سىرتقى ساياساتتاعى ماڭىزدى كەزدەسۋلەرى جايلى شولۋ جاساپ كوردى.
حالىقارالىق ساپارلاردىڭ حرونولوگياسى
2025 جىلدىڭ باسىنان بەرى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ 20 حالىقارالىق ساپار جاسادى. ونىڭ ىشىندە 5 رەسمي ساپار، 2 مەملەكەتتىك ساپار جانە 13 جۇمىس ساپارى بار.
جىل باسىنداعى العاشقى ساپار قاڭتاردا ءباا-گە جاسالدى. ابۋ-دابيدە مەملەكەت باسشىسى ءبىرقاتار مەملەكەت كوشباسشىسىمەن كەزدەسىپ، "ابۋ-دابي تۇراقتى دامۋ اپتالىعى" سامميتىنە قاتىستى. بۇل ساپار ينۆەستيسيا، جاساندى ينتەللەكت، تۇراقتى دامۋ جانە جاسىل ەكونوميكا ماسەلەلەرىنە باسىمدىق بەرىلگەنىن كورسەتتى.
ال اقپاندا پرەزيدەنت يوردانياعا رەسمي ساپارمەن بارىپ، كورول ابداللا II-مەن كەلىسسوزدەر ءوتتى. ساپار ساياسي ديالوگپەن قاتار مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستاردى نىعايتۋعا باعىتتالدى.
مەملەكەت باسشىسى ساۋىردە سامارقاندتا وتكەن "ورتالىق ازيا-ەۋروپالىق وداق" ءسامميتى قازاقستاننىڭ وڭىرلىك كوشباسشىلىق ءرولىن ايقىندادى. پرەزيدەنت ەۋروپالىق وداقتىڭ جوعارى باسشىلىعىمەن جانە حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ جەتەكشىلەرىمەن كەزدەسۋلەر وتكىزدى.
مامىردا مەملەكەت باسشىسى ماسكەۋگە جۇمىس ساپارىمەن بارىپ، حالىقارالىق ءىس-شارالارعا قاتىستى، سونداي-اق ۆەنگرياعا ساپار جاساپ، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ بەيرەسمي سامميتىنە قاتىستى.
جازدا پرەزيدەنت بەلارۋس، تۇركيا جانە تۇرىكمەنستانعا ساپارلادى. انكاراداعى رەسمي ساپار اياسىندا قازاقستان-تۇركيا ستراتەگيالىق ىنتىماقتاستىعىنىڭ ينستيتۋسيونالدىق نەگىزى نىعايتىلدى. اۆازادا بۇۇ الاڭىندا وتكەن كونفەرەنسيا وڭىرلىك ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا قىرلارىن اشتى.
كۇزدە پرەزيدەنت قىرعىزستانعا، قىتايعا، اقش-قا، ازەربايجانعا جانە تاجىكستانعا ءبىرقاتار ساپار جاسادى. قىتايعا رەسمي ساپار مەن شىۇ ءسامميتى، نيۋ-يوركتەگى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 80-سەسسياسى جانە ۆاشينگتونداعى "ورتالىق ازيا - اقش" ءسامميتى قازاقستاننىڭ جاھاندىق پروسەستەردەگى بەلسەندىلىگىن كورسەتتى.
قاراشا-جەلتوقسان ايلارىندا رەسەيگە مەملەكەتتىك ساپار، وزبەكستانعا مەملەكەتتىك ساپار، ۇقشۇ، تمد جانە ەاەو اياسىنداعى كەزدەسۋلەر، سونداي-اق جاپونياعا رەسمي ساپار جۇزەگە اسىرىلدى. جىل اياعىندا سانكت-پەتەربۋرگتە تمد مەملەكەت باسشىلارىنىڭ بەيرەسمي كەزدەسۋى ءوتتى.
ەرەكشە اتاپ وتەرلىك ماڭىزدى كەزدەسۋلەر
2025 جىلعى حالىقارالىق ساپارلار اياسىندا وتكەن ءبىرقاتار كەزدەسۋلەر قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي باسىمدىقتارىن ايقىنداۋدا شەشۋشى ءرول اتقاردى.
جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى سي سزينپينمەن كەزدەسۋ قازاقستان-قىتاي قاتىناستارىنىڭ ستراتەگيالىق سيپاتىن ناقتىلاي ءتۇستى. كەلىسسوزدەر بارىسىندا ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق، وندىرىستىك كووپەراسيا، كولىك-لوگيستيكا جانە ەنەرگەتيكا سالالارىنداعى ۇزاق مەرزىمدى جوبالار تالقىلاندى. بۇل كەزدەسۋ قازاقستاننىڭ ەۋرازيا كەڭىستىگىندەگى ماڭىزدى ترانزيتتىك جانە ەكونوميكالىق سەرىكتەس رەتىندەگى ورنىن بەكىتتى.
ەۋروپالىق وداق باسشىلارىمەن كەلىسسوزدەر (ۋرسۋلا فون دەر ليايەن، انتونيۋ كوشتا) ەو-نىڭ ورتالىق ازياعا ستراتەگيالىق قىزىعۋشىلىعىن كورسەتتى. كليماتتىڭ وزگەرۋى، جاسىل ەكونوميكا، كولىك دالىزدەرى جانە ينۆەستيسيا سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىق قازاقستاننىڭ ەۋروپامەن بايلانىسىن جاڭا دەڭگەيگە شىعاردى.
تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تاييپ ەردوعانمەن كەزدەسۋ تۇركى مەملەكەتتەرى اراسىنداعى ساياسي جانە ەكونوميكالىق ىقپالداستىقتى كۇشەيتتى. قازاقستان-تۇركيا جوعارى دەڭگەيدەگى ستراتەگيالىق ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ وتىرىسى ەكىجاقتى قاتىناستاردى ينستيتۋسيونالدىق تۇرعىدا بەكىتتى.
اقش پرەزيدەنتىمەن كەزدەسۋ قازاقستاننىڭ ورتالىق ازياداعى جەتەكشى سەرىكتەس رەتىندەگى ءرولىن ايقىندادى. ايماقتىق قاۋىپسىزدىك، ينۆەستيسيا تارتۋ جانە ەكونوميكالىق ءارتاراپتاندىرۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
ساراپشىلاردىڭ پايىمىنشا، جالپى، ۆاشينگتونعا ساپار، سامميتكە قاتىسۋ جانە قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتار قازاقستان مەن اقش سەرىكتەستىگىنە قارقىن بەردى. 17 ملرد اقش دوللارىنا مامىلەلەر قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا ىقپال ەتىپ قانا قويماي، قازاقستانعا 100 ملرد اقش دوللاردان استام ينۆەستيسيا سالعان ءىرى ينۆەستور رەتىندە اقش-تىڭ ىقپالىنىڭ ءوسۋىن كورسەتەدى.
پرەزيدەنتتىڭ ايتۋلى ءارى ماڭىزدى مەملەكەتتىك ساپارلارىنىڭ ءبىرى 2025 جىلعى 11 قاراشادا ماسكەۋگە بارۋى بولدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ بۇل ساپارعا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ شاقىرۋىمەن بارعان ەدى.
اقوردا جازعانداي، ۆنۋكوۆو-2 اۋەجايىندا مارتەبەلى مەيماننىڭ كەلۋىنە وراي ماسكەۋ گارنيزونىنىڭ قۇرمەت قاراۋىلى مەن اسكەري ۇرمەلى وركەسترى ساپ تۇزەدى. قالا كوشەلەرىندە قازاقستاننىڭ تۋى مەن توقايەۆتىڭ سۋرەتتەرى ءىلىندى.
“قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى، جوعارى مارتەبەلى قاسىم-جومارت توقايەۆ مىرزا رەسەي فەدەراسياسىنا قوش كەلدىڭىز”، – دەگەن جازۋ ەكى تىلدە ۇلكەن بيلبوردتاردا ورنالاستىرىلدى.
رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينمەن مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى كەلىسسوزدەر قازاقستان-رەسەي قاتىناستارىنىڭ پراگماتيكالىق جانە وداقتاستىق سيپاتىن كورسەتتى. ينتەگراسيالىق بىرلەستىكتەر اياسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىل نەگىزگى نازاردا بولدى.
ەسكە سالايىق، قاراشاداعى كەزدەسۋدەن كەيىن وسىدان بىرەر كۇن بۇرىن قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ تمد-نىڭ بەيرەسمي سامميتىنە قاتىسۋ ءۇشىن سانكت-پەتەربۋرگكتە بولدى. بۇل ساپارىندا دا ول رەسەي پرەزيدەنتىمەن جۇزدەستى.
"ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىققا كەلەر بولساق، بيىلعى جىل، ەش كۇمانسىز، تابىستى بولدى. ەكىجاقتى قاتىناستاردىڭ تۇراقتى تۇردە ورلەۋ باعىتىمەن دامىعانىن ايتۋعا بولادى. 12 قاراشادا رەسەيگە جاساعان مەملەكەتتىك ساپارىم تولىق تابىسپەن اياقتالدى. قازاقستان ءۇشىن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك پەن وداقتاستىق اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق – ءسوزسىز باسىمدىق. ءبىز ازاماتتاردىڭ كۇندەلىكتى ومىرىنە قاتىستى بارلىق ماسەلەلەر بويىنشا دا، قازاقستان مەن رەسەيگە ورتاق وزگە دە باعىتتاردا بىرگە بولۋىمىز قاجەت. سەبەبى بۇل ىنتىماقتاستىق پەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى دامىتۋعا باعىتتالعان ورتاق جۇمىسىمىز ەكى ەل حالقىنىڭ تۇبەگەيلى مۇددەلەرىنە تولىق ساي كەلەدى"، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ ۆلاديمير پۋتينمەن كەزدەسۋدە.
پرەزيدەنتتىڭ جىل اياعىنا قاراي جاساعان رەسمي ساپارلارىنىڭ ءبىرى - جاپونيا بولدى. جاپونيا يمپەراتورى نارۋحيتومەن كەزدەسۋ قازاقستاننىڭ ازيا-تىنىق مۇحيتى ايماعىنداعى بەدەلىن ارتتىرىپ، تەحنولوگيا، يننوۆاسيا جانە ينۆەستيسيا سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە جول اشتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ جاپونياعا رەسمي ساپارى مازمۇندى ءارى ناتيجەلى بولدى. بۇل تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كومەكشىسى - پرەزيدەنتتىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى رۋسلان جەلدىباي مالىمدەدى.
يمپەراتور نارۋحيتو مەن جاپونيا پرەمەر-مينيسترىنىڭ ءبىر كۇندە قارسى الۋى جانە ءىلتيپات كورسەتۋى مەملەكەت باسشىسىنىڭ حالىقارالىق قوعامداستىقتاعى بەدەلى زور ەكەنىن بايقاتادى.
جاپون ديپلوماتياسىندا مۇنداي پروتوكولدىق شارالاردىڭ كەزەكتەسە ۇيىمداستىرىلۋى تاڭسىق جاعداي، سونىمەن قاتار مەيمانعا شەكسىز قۇرمەتتىڭ بەلگىسى رەتىندە باعالانادى.
بۇدان بولەك، پرەزيدەنت توكيو گۋبەرناتورىمەن جۇزدەستى.
كەزدەسۋدە قالا باسقارۋ ىسىندە Smart city تەحنولوگيالارىن دامىتۋ جانە يننوۆاسيالىق شەشىمدەر ەنگىزۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى. دەلەگاسيا مۇشەلەرى قازاقستان مەن جاپونيا استانالارى اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك جونىندەگى مەموراندۋمعا قول قويدى.
بۇل ساپارلار قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتىنداعى ساباقتاستىقتى، تەڭگەرىمدىلىكتى جانە ۇلتتىق مۇددەگە نەگىزدەلگەن پراگماتيزمدى ايقىن كورسەتتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىسسوزدەرى قازاقستاننىڭ حالىقارالىق بەدەلىن نىعايتىپ قانا قويماي، ەكونوميكالىق دامۋ، ينۆەستيسيا تارتۋ، وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك جانە جاھاندىق سىن-قاتەرلەرگە بىرلەسىپ جاۋاپ بەرۋ باعىتىنداعى ۇستانىمىن ناقتىلادى.
پرەزيدەنتتىڭ حالىقارالىق ارەناداعى بەلسەندى قىزمەتى قازاقستاننىڭ الەمدىك جانە وڭىرلىك ساياساتتاعى سەنىمدى ءارى جاۋاپتى ارىپتەس رەتىندەگى ورنىن ودان ءارى بەكىتە ءتۇستى.