وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىندا توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ باسشىلىعى سوڭعى بەس جىلدا جاڭا جىلدا قالادا 68 ءورت تىركەلىپ، ولاردىڭ ءبىرازى ساليۋت پەن پەتاردانى وڭدى-سولدى قولدانعانىن بولعانىن حابارلادى.
ماماندار سول كىسىلەر قاراپايىم ەرەجەنى ساقتاعاندا، قانشاما وقىس وقيعانىڭ الدىن الۋعا بولار ەدى دەيدى. جاڭا جىلدى فەيەرۆەركسىز، ءساليۋتسىز كوزگە ەلەستەتۋ قيىن. الايدا پيروتەحنيكانى نۇسقاماسىز قولدانۋدىڭ سوڭى كۇيىككە شالدىعىپ، جاراقات الىپ، ءورت شىعۋعا الىپ كەلىپ جاتادى. تجد دەرەكتەرىنە سايكەس، سوڭعى بەس جىلدا 31 جەلتوقسان مەن 5 قاڭتار ارالىعىندا 68 ءورت تىركەلگەن، ونىڭ 10-ى پيروتەحنيكالىق بۇيىمداردى قولدانعاننان بولىپتى. سوڭعى كەزدەرى وسىنداي الدىن الاتىن ءىس-شارا جيىلەگەندىكتەن مۇنداي وقيعا ەداۋىر ازايعان. دەگەنمەن، ءقاۋىپ دەگەن اياق استى.
ماسەلەن، 2025 جىلعى جاڭا جىل ءتۇنى پيروتەحنيكادان شۇعىلا شاعىن اۋدانىنداعى جەكە تۇرعىن ءۇيدىڭ شاتىرى ورتەنىپ، شاتىردىڭ باسىم بولىگى جانىپ كەتكەن. سونىمەن قاتار وتكەن جىلعى جاڭا جىل مەرەكەسى كەزىندە پيروتەحنيكانى ابايسىز قولدانعاننان 19 ادام مەديسينالىق كومەككە جۇگىنگەن، ولاردىڭ 11ء-ى – بالالار بولىپ شىقتى. ءورت پەن جاراقاتتىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا الماتىنىڭ توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى جىل سايىن كەشەندى پروفيلاكتيكالىق ءىس-شارالار وتكىزەدى. پوليسيا دەپارتامەنتىمەن بىرلەسىپ 2025 جىلعى 5 جەلتوقساننان 2026 جىلعى 3 قاڭتارعا دەيىن «پيروتەحنيكا» جەدەل-پروفيلاكتيكالىق ءىس-شارا جۇزەگە اسا باستادى. ول ءقاۋىپتى ءارى زاڭسىز اينالىمداعى ونىمدەردى انىقتاپ، ولاردىڭ جولىن كەسۋگە باعىتتالعان. بۇگىنگە دەيىن 69 بىرلەسكەن رەيد جۇرگىزىلىپ، رۇقساتى جوق 500 كەلى پيروتەحنيكا تاركىلەنىپ، 20-دان استام اكىمشىلىك حاتتاما تولتىرىلدى. تۇرعىندارعا ساليۋت پەن فەيەرۆەركتەردى قالاي دۇرىس قولدانۋ كەرەكتىگىن باياندايتىن 900 اقپاراتتىق ماتەريال دا تاراتىلدى.
بيىلعى 9 جەلتوقساندا «ءبىرىڭعاي ءورت قاۋىپسىزدىگى كۇنى» اكسياسى اياسىندا «اتامەكەن» ۇكپ بازاسىندا قالاداعى ۇلكەن بازارلار مەن ساۋدا-ويىن-ساۋىق ورتالىعىنىڭ وكىلدەرىمەن دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. كاسىپكەرلەرگە ءورت قاۋىپسىزدىگى تالاپتارى ءتۇسىندىرىلىپ، ولاردى بۇزعانى ءۇشىن قاي-قايسىسى بولسىن جاۋاپقا تارتىلاتىنى ەسكەرتىلدى. پيروتەحنيكالىق بۇيىمداردى ساتاتىندارمەن دە 150 رەت كەزدەسىپ، ولارعا ساقتاۋ مەن پايدالانۋ ەرەجەسىن ءتۇسىندىرىپ بەردى. كەڭ اۋقىمدى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى قالا تۇرعىندارىن دا قامتيدى. مەديابوردتاردا، ساۋدا ۇيلەرىنىڭ، ەمحانالاردىڭ جانە حقكو-لاردىڭ LED-ەكراندارىندا اقپاراتتىق بەينەروليكتەر كورسەتىلىپ جاتىر.
مەكتەپ پەن بالاباقشادا جاڭا جىل كەزىندە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ارنالعان سىنىپ ساعاتتارى مەن ساباقتار ۇيىمداستىرىلعان. قۇتقارۋشىلار پيروتەحنيكانى ارناۋلى دۇكەننەن عانا ساتىپ الىپ، قاپتاماسىنىڭ بۇتىندىگىن، جارامدىلىق مەرزىمىن جاقسىلاپ تەكسەرۋ كەرەكتىگىن ايتادى. بۇيىمداردى جىلۋ مەن ىلعال كوزىنەن الىس جەردە ساقتاۋ قاجەت. ىسكە قوسار كەزدە 16 جاسقا تولماعان بالالاردىڭ قولىنا ۇستاتپاي، بۇيىمعا ەڭكەيۋگە، قاتتى جەلدە قولدانۋعا، فەيەرۆەركتەردى ادامدار مەن جانۋارلارعا قاراي باعىتتاپ، ىسكە قوسىلماي قالعان قۇرىلعىنى قايتا تۇتاتۋعا تىيىم سالىنادى.
تۇرعىن ۇيلەردەن 50 مەتردەي الىستاۋ جەردە اتۋ كەرەك، اينالاسىندا اعاش، ەلەكتر جەلىلەرى مەن باسقا كەدەرگىلەر بولماۋى كەرەك. جاڭاجىلدىق شىرشالاردى ورناتۋ مەن بەزەندىرۋ كەزىندەگى ءورت قاۋىپسىزدىگىنە دە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. شىرشالار ورنىقتى بولىپ، شىعاتىن جولداردى بوگەمەي، قابىرعالار مەن توبەدەن كەمىندە ءبىر مەتر قاشىقتىقتا ورنالاسۋى ءتيىس. شامدار مەن گيرلياندالاردى قولدانعاندا ەلەكتر جەلىسىنە تۇسەتىن جۇكتەمەنى ەسكەرۋ كەرەك، اقاۋ شىقسا بىردەن اجىراتۋ قاجەت. قوعامدىق ورىنداردا جاڭاجىلدىق ءىس-شارالار وتكىزۋ كەزىندە كەمىندە ەكى ەۆاكۋاسيالىق شىعۋ جولى بار، ەسىكتەرى اشىق تۇرعان عيماراتتاردى عانا پايدالانۋعا رۇقسات ەتىلەدى. ءۇي-جايلار ءورت ءسوندىرۋ قۇرالدارىمەن قامتاماسىز ەتىلىپ، جاۋاپتى تۇلعالار ورتكە قارسى نۇسقامادان ءوتۋى ءتيىس. تەرەزەسىندە تەمىر تورى بار عيماراتتاردا جاڭاجىلدىق ءىس-شارا وتكىزۋگە، قويىلىم كەزىندە جارىقتى تولىق وشىرۋگە، قولدان جاسالعان گيرلياندالار مەن ءقاۋىپتى ەلەكتر قوندىرعىلارىن پايدالانۋعا تىيىم سالىنادى. تجد وكىلدەرى وسى ەرەجەلەردى ساقتاۋ مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيدى عانا ەمەس، دەنساۋلىقتى، كەيدە ءتىپتى ادام ءومىرىن دە ساقتاۋعا سەپ بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.