كونديتەر نۇرشات اقبەرگەنوۆا مەن بلوگەر اسەلينا باتىر اراسىنداعى "تورت داۋى" قوعامدا قىزۋ تالقىلاندى. 600 مىڭ تەڭگەگە باعالانعان تاپسىرىس ءالى تولىق وتەلمەگەن. اqshamnews.kz رەداكسياسى مۇنداي جاعداي تۋىنداماۋ ءۇشىن نەنى ەسكەرۋ كەرەگى تۋرالى زاڭگەر گۇلزات مەرگەنالىقىزىمەن سۇحباتتاستى.
نە بولعان ەدى؟
تاياۋدا الەۋمەتتىك جەلىدە كونديتەر نۇرشات اقبەرگەنوۆا مەن بلوگەر اسەلينا باتىر اراسىنداعى داۋعا جۇرت ەرەكشە نازار اۋداردى. كونديتەردىڭ ايتۋىنشا، ول 18 كەلى مەرەكەلىك تورت ءپىسىرىپ، وعان 440 مىڭ تەڭگە شىعىندالىپ، ەڭبەگىنىڭ اقىسى رەتىندە 600 مىڭ تەڭگە سۇراعان. الايدا تاپسىرىس بەرۋشى تورتتى العان سوڭ، تولىق تولەم جاساماعان.
نۇرشاتتىڭ سوزىنە سەنسەك، بلوگەر ءبىر اپتا بويى اقشانى تولەمەي، كەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە ونى بۇعاتتاپ تاستاعان. ال اسەلينا ءوز كەزەگىندە 100 مىڭ تەڭگەسىن تولەگەنىن، ءبىراق باعا الدىن الا ناقتى كەلىسىلمەگەنىن العا تارتىپ وتىر.
ەكى اپتا بويى الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ تالقىلانعان تورت جىرىنىڭ ءسال سايابىرسىعانى مىنە عانا. كونديتەر بلوگەردى سوتقا بەرگەنى بەلگىلى بولعاننان كەيىن داۋلاسقاندار دا، ءتۇرلى پىكىر جازعاندار دا ساپ تىيىلدى.
زاڭگەر نە دەيدى؟
بۇل جاعدايعا بايلانىستى زاڭگەر گۇلزات مەرگەنالى قىزى مىناداي تۇسىنىكتەمە بەردى:
– مۇنداي جاعدايدا مىندەتتى تۇردە كەلىسىمشارت بولۋى كەرەك. قىزمەت ءتۇرى، باعاسى، قوسىمشا تالاپتارى ءبارى جازباشا تۇردە كورسەتىلۋگە ءتيىس. قازىرگى تاڭدا كەلىسىمشارتتى ءتىپتى WhatsApp ارقىلى جاساۋعا بولادى. مىسالى: «مەن، پالەنشە تۇگەنشەيەۆ، وسىنداي قىزمەت كورسەتەمىن. باعاسى وسىنشا. مىناداي جاعدايدا قوسىمشا تولەم بولادى. مىندەتتى تۇردە كەلىسەسىز بە؟» دەپ ناقتىلاپ جازۋ قاجەت. تاپسىرىس بەرۋشى كەلىسىمىن جازباشا تۇردە بەرگەنى ءجون. ەگەر مۇنداي قۇجات بولماسا، سوتتا دالەلدەۋ وتە قيىن بولادى، – دەيدى زاڭگەر.
ونىڭ ايتۋىنشا، كاسىپكەر مەن تۇتىنۋشى اراسىنداعى كەز كەلگەن داۋدا تۇبىرتەك، كەلىسىمشارت، حات الماسۋ جازبالارى نەگىزگى دالەل بولىپ سانالادى.
كونديتەر مەن بلوگەر اراسىنداعى تۇسىنىسپەۋشىلىككە قاتىستى زاڭگەر تورتتى ازىرلەۋ بارىسىندا وزگەرىستەر بولىپ، ونىڭ بارىسى تاپسىرىس بەرۋشىگە ەسكەرتىلمەي قالعان بولۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدى ۇسىندى.
«تورتتى دايىنداعان كاسىپكەردىڭ وسىنشا شىعىن شىعارعانىنا قاراعاندا، مۇمكىن تاپسىرىس بەرۋشى باستاپقىدا ونىڭ ءپىشىنىن دومالاق قىلىپ جاسايمىن دەپ الىپ، كەيىننەن پىشىنەن جۇرەك تارىزدەس ەتىپ جاساڭىز دەگەندەي قالاۋىن وزگەرتكەن بولار. بۇل جاي عانا مىسال. تاپسىرىس وزگەرگەن سايىن، ونىڭ تولەمى دە وزگەرەتىنىن ەسكەرتىلمەي قالدى ما ەكەن؟»، - دەيدى ول.
داۋلاردى شەشۋدىڭ زاڭدى جولدارى
1. سوتالدى ءتارتىپ
• كەلىسسوز جۇرگىزۋ – تاراپتار ءوزارا سويلەسىپ، ماسەلەنى بەيبىت جولمەن شەشۋگە تىرىسادى.
• جازباشا تالاپ قويۋ – تۇتىنۋشى كاسىپكەرگە رەسمي حات جازىپ، اقشاسىن قايتارۋدى نەمەسە كەمشىلىكتى تۇزەتۋدى تالاپ ەتەدى.
• مەدياسيا – ارنايى مەدياتور كومەگىمەن ەكى جاقتى بىتىمگە كەلۋ. مەدياسيا ارقىلى جاسالعان كەلىسىم سوت شەشىمىمەن تەڭ.
• تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعاۋ ورگاندارىنا شاعىم – ساۋدا جانە ينتەگراسيا مينيسترلىگىنىڭ كوميتەتى، جەرگىلىكتى باسقارمالار، «اتامەكەن» پالاتاسى نەمەسە قوعامدىق بىرلەستىكتەرگە جۇگىنۋ.
• اكىمشىلىك شاعىم – ەگەر كاسىپكەر زاڭ بۇزسا، ۋاكىلەتتى ورگانعا ارىز ءتۇسىرىپ، ايىپپۇل سالدىرۋعا بولادى.
2. سوت ارقىلى شەشۋ
• ازاماتتىق سوتقا تالاپ-ارىز بەرىپ، اقشانى قايتارۋ نەمەسە شىعىندى ءوندىرىپ الۋ.
• سوت شەشىمى ورىندالماعان جاعدايدا سوت ورىنداۋشىسى ىسكە كىرىسەدى.
• ەگەر كاسىپكەر قاساقانا الداپ اقشا السا، ق ر قك-نىڭ 190-بابى («الاياقتىق») بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالۋى مۇمكىن.
ساباق بولار جاعداي
زاڭگەردىڭ سوزىنشە، مۇنداي داۋ ەكى تاراپقا دا ساباق بولۋعا ءتيىس. كاسىپكەر جۇمىستى باستاماس بۇرىن ناقتى كەلىسىم جاساسۋى، ال تۇتىنۋشى ءوز قۇقىقتارىن ساقتاپ، بارلىق شىعىن مەن باعانى الدىن الا كەلىسىپ الۋى قاجەت. ايتپەسە، كەيىن داۋ تۋعان جاعدايدا ەشقايسىسى ءوز ءسوزىن دالەلدەي المايدى.
تۇتىنۋشى مەن كاسىپكەر اراسىندا كەلىسىمشارت جاساۋ ءۇشىن ناقتى ءبىر سوما بەلگىلەنگەن بە؟
ق ر زاڭناماسىندا ازاماتتىق كودەكستىڭ 152-بابىنىڭ جالپى بولىمىندە كەلىسىمشارتقا بايلانىستى تۇسىندىرمە جازىلعان. وندا كەلىسىمشارت جازباشا تۇردە، اۋىزشا جانە نوتاريالدى تۇردە بولۋى مۇمكىن ەكەندىگى كورسەتىلگەن.
"ەگەر كەلىسىمشارتتا كورسەتىلگەن سوما 100 اەك-تەن اسسا، وندا ول ءبىر ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشپەن ەسەپتەلەدى.
2025 جىلى 1 اەك - 3692 تەڭگە
ال 100 اەك - 369 200 تەڭگە بولىپ بەلگىلەندى.دەمەك، 369 200 تەڭگەدەن اسسا نەمەسە وسى سومانىڭ جوباسىندا مىندەتتى تۇردە جازباشا كەلىسىمشارت جاسالۋى كەرەك. بۇل ءبىزدىڭ زاڭدا وسىلاي ناقتى كورسەتىلگەن"، - دەيدى زاڭگەر.
گۇلزات مەرگەنالى قىزى وسى جەردە "سوندا ەگەر كاسىپكەر مەن تۇتىنۋشى اراسىندا كەلىسىلگەن سوما 369 200 تەڭگەگە جەتپەسە، كەلىسىمشارت جاساماسا بولادى" دەگەن وي تۋىنداۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتە وتىرىپ:
"كەلىسىمشارتتى زاڭ نەگىزىندە كەز كەلگەن ۋاقىتتا جازباشا تۇردە جاساۋعا بولادى. ءتىپتى 50 مىڭ تەڭگە سوماسىنا دا"، - دەپ تولىقتىردى ءسوزىن.