XX عاسىردىڭ العاشقى جارتىسى مەن ودان كەيىنگى كەزەڭدەر قازاق تاريحىندا كوشى-قوننىڭ اۋىر كەزەڭدەرىمەن ەستە قالدى. سول تۇستا كوپ وتباسى يرانعا قاراي قونىس اۋداردى. بەلگىلى يرانتانۋشى يسلام جەمەنەيدىڭ دەرەك-جاڭعىرتۋلارىن نەگىزگە الا وتىرىپ، يرانعا كوشكەن قازاق قاۋىمىنىڭ قالىپتاسۋى، تۇرمىسى جانە ۇلتتىق سانانى ساقتاپ قالۋ جولدارى تۋرالى ايتىپ بەردى، - دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz ءتىلشىسى.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، يرانعا كوشكەن قازاقتار كوبى ماڭعىستاۋ تۋمالارى بولعان.
"اشارشىلىق پەن قيىنشىلىقتار قازاقتاردىڭ ەكى ءتۇرلى باعىتقا كوشىنە سەبەپ بولدى. ءبىر توپتارى تۇركىمەنستان ارقىلى قاراقالپاقستانعا، ەكىنشىلەرى تۇركىمەنستاننىڭ ۇستىنەن يران جاعالاۋىنا ءوتتى. ويتكەنى ەڭ جاقىن جەر شامامەن 40 شاقىرىمداي عانا بولعان. وسى كوش بىرنەشە ايدىڭ ىشىندە ەمەس، 4–5 جىل كولەمىندە، توپ-توپ بولىپ ۇيىمداستىرىلعان"، - دەدى ول.
يسلام جەمەنەيدىڭ مالدان ايىرىلۋ، شارۋاشىلىق شىعىندارى، ءدىن جاعىنان دا اسەر قازاقتاردىڭ قونىس اۋدارۋىنا يتەرمەلەگەن. يران مۇسىلمان ەل بولعان سوڭ، سوندا كوشۋگە بەل بۋعان.
قاۋىمنىڭ ەتنيكالىق قۇرامى
"يرانعا كوشكەندەر نەگىزىنەن كىشى ءجۇزدىڭ توپتارى بولدى: ادايلار، الىمدەر، نايماندار؛ سونداي-اق ءبىر جالايىر اۋلەتى دە كەزدەستى. اۋەلدە ولار وزدەرىن نەگىزىنەن "قازاقپىز" دەپ تانىتتى، ال رۋ-تايپالىق بەلگى - رۋلىق اتاۋلاردىڭ ماڭىزى كەيىنگى ۇرپاقتار مەن تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ايقىندالا باستادى"، - دەدى ول.
يسلام جەمەنەيدىڭ ايتۋىنشا، 1979 جىلعى يسلام ريەۆوليۋسياسىنا دەيىن يرانداعى كەي قاۋىمدار وزدەرىن كوبىنە اداي رەتىندە تانيتىن. كەيىن تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن عانا رۋدى بىلە باستادى. ايتپەسە، ولار تەك قازاق دەپ ءبىلدى وزدەرىن.
ءقازىر يراندا قانشا قازاق بار؟
"ءقازىر 3 قالادا 6 قازاق اۋىل قالدى. بۇرىن 6 بولىپ، 1995 جىلى 3 قالدى. ءقازىر 6-عا قايتا تولدى"، - دەدى ساراپشى.
ۆيدەو كادرى
دىنمۇحامەد قونايەۆتىڭ ىقپالى قانداي بولدى؟
يسلام جەمەنەيدىڭ ايتۋىنشا، 1968 جىلى پاتشا مۇحاممەد رەزا پەحليۆي قازاقستانعا كەلىپ، كەتەرىندە دىنمۇحامەد قونايەۆپەن كەزدەسەدى.
"قونايەۆ "يراندا قازاقتار بار دەپ ەستىدىم" دەيدى. پاتشا ۇيالىپ، بىلمەيتىنىن ايتادى. سول كەزدە قونايەۆ "ەگەر ولاردىڭ جاعدايىن جاقسارتساڭىز، سول مەنىڭ يراندا قوناق بولعانىم" دەگەن ەكەن. سودان كەيىن پاتشا يرانعا بارىپ، قازاقتار تۋرالى اقپارات جيناي باستايدى. سونىڭ ارقاسىندا قۇجات رەتتەۋ، جەر بەرۋ، ساياسي كومپلەكستەن شىعۋ، دەنساۋلىق رەتتەۋ دەگەن ماسەلەلەر شەشىلدى"، - دەيدى ول.