كەيىنگى ۋاقىتتا “قازاقستان ەكونوميكاسى قۇلدىراپ بارادى” دەگەن پىكىرلەر ءجيى ايتىلىپ ءجۇر. الايدا رەسمي دەرەكتەر مەن ساراپشىلار مۇنى جوققا شىعارادى. ەلدەگى جالپى ىشكى ءونىم ءوسىپ، ينۆەستيسيا تارتۋ، وڭدەۋ ونەركاسىبىن دامىتۋ باعىتىندا وڭ كورسەتكىشتەر بايقالادى. وسى ورايدا اqshamnews.kz ءتىلشىسى كوممۋنيكاسيا مامانى، قارجى، بيرجا، ماكروەكونوميكا ساراپشىسى، ەكونوميست ايبار ولجايمەن سۇحباتتاسىپ، قازىرگى ەكونوميكالىق احۋالدى سارالاپ كوردى.
ايبار ولجايدىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان ەكونوميكاسى قارقىندى تۇردە ءوسىپ كەلە جاتىر. 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەلىمىزدىڭ جالپى ىشكى ءونىمى (ءجىو) 4،8% وسكەن. بۇل كورسەتكىش - ىشكى تۇتىنىستىڭ ارتۋى مەن بەلگىلى ءبىر سالالارعا قۇيىلعان ينۆەستيسيالاردىڭ ناتيجەسى.
"اگروكەشەن مەن گەولوگيالىق بارلاۋ سالالارىنا ينۆەستيسيا تارتىلدى. بۇدان بولەك، وڭدەۋ ونەركاسىبى مەن دايىن تاۋار ءوندىرۋ باعىتىنداعى ءوسىم قۋانتادى. بۇل ەكونوميكامىزدىڭ مۇناي مەن شيكىزاتقا تاۋەلدىلىگىن ازايتىپ جاتىر"، – دەيدى ايبار ولجاي.
ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر تۇراقتىلىق پەن ءوسىمدى كورسەتىپ تۇر ما؟
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، ستاتيستيكاعا كوز جۇگىرتسەك، تۇراقتىلىق پەن ءوسىم بارىن كورۋگە بولادى. ءتىپتى، بيىل ءجىو كولەمى 300 ملرد دوللارعا جەتۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار. بۇل - ەل ەكونوميكاسى ءۇشىن ماڭىزدى مەجە.
ساراپشى ءقازىر جاقسى قارقىن كورسەتىپ جاتقان باعىتتاردى اتادى: وڭدەۋ ونەركاسىبى، اگروونەركاسىپ، بارلاۋ جانە پايدالى قازبالار جانە دايىن تاۋار ءوندىرىسى.
ايبار ولجايدىڭ پىكىرىنشە، بۇل سالالار بولاشاقتا ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋعا كومەكتەسەدى.
"جەردىڭ استىنداعى شيكىزاتتى قازىپ ساتا بەرمەي، ونى وڭدەپ، دايىن تاۋار رەتىندە ساتۋعا كوشىپ كەلەمىز"، – دەيدى ولجاي.
ينۆەستيسيا تارتۋ بويىنشا قازاقستاننىڭ مۇمكىندىكتەرى مەن ارتىقشىلىقتارى قانداي؟
ساراپشى قازاقستان ينۆەستيسيا تارتۋدىڭ بىرنەشە سيكلىنان وتكەنىن ايتتى. 2022 جىلى ەلگە 28 ملرد دوللار تىكەلەي ينۆەستيسيا تارتىلعان. ءبىراق كەيىنگى جىلدارى الەمدەگى تۇراقسىزدىق (رەسەي-ۋكراينا سوعىسى، ترامپ فاكتورى) اسەرىن تيگىزىپ، رەينۆەستيسيا قارقىنى باياۋلاعان.
"قازاقستاندا ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتار بار. ينۆەستيسيا زاڭىن جەتىلدىرىپ جاتىرمىز. ساياسي جاعداي تۇراقتالىپ، تەڭگە نىعايا تۇسسە، ينۆەستورلار قايتا كەلە باستايدى"، – دەيدى ول.
سونىمەن، “قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى قۇلدىراپ جاتىر” دەگەن ءسوز راس پا؟
ساراپشى ايبار ولجاي بۇل تۇجىرىمنىڭ جالعان ەكەنىن ناقتى دالەلدەرمەن نەگىزدەيدى. ول ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمى كۇردەلەنىپ، تۇراقتى ءارى ۇزاقمەرزىمدى دامۋعا قاراي قادام باسىپ كەلە جاتقانىن ايتتى.
ايتا كەتەيىك، الماتى ەلىمىزدەگى ەكونوميكالىق كوشباسشى شاھار سانالادى. قالانىڭ ەڭ تابىستى بيزنەس سالاسى رەتىندە قىزمەت كورسەتۋ سالاسى اتالادى. ول ءجوو-نىڭ 85،4% بولسا، ءوندىرىس سالاسى 8% ۇلەسكە يە.