Almatyda M.Áýezov atyndaǵy qazaq ulttyq akademıalyq drama teatry 100-shi maýsymynyń shymyldyǵyn ashty. Rýhanıat ordasy ǵasyrlyq beleske oraı merekelik konsert uıymdastyrdy.
Saltanatty jıynda Qazaqstannyń óner jáne mádenıet qaıratkerleri teatr ujymyn mereıtoılyq maýsymnyń ashylýymen quttyqtap, óner ordasynyń ulttyq mádenıettegi aıryqsha orny men tarıhı rólin atap ótti. Merekelik konsertte teatrdyń 100 jyldyq tarıhynda sahnalanǵan áıgili qoıylymdardyń úzindileri kórsetilip, kórermen qaýymǵa teatr shejiresiniń altyn qorynan erekshe kórinister usynyldy. Osylaısha teatr súıer jurtshylyq jańa maýsymda ákemteatrdyń qazaq mádenıetindegi orny men taǵylymdy jolyn taǵy bir márte sezindi. Sondaı-aq, sahnada teatrdyń tórt býyn ókilderi birge óner kórsetip, rýhanıat ordasynyń dástúr sabaqtastyǵyn kórsetti.
Almaty qalasynyń ákimi Darhan Satybaldynyń quttyqtaý sózin qala ákiminiń orynbasary Abzal Núkenov jetkizdi:
«Muhtar Áýezov atyndaǵy Qazaq ulttyq akademıalyq drama teatrynyń ǵasyrlyq beleske qadam basyp, júzinshi maýsymnyń saltanatty ashylýymen shyn júrekten quttyqtaımyn! Qazaq óneriniń qara shańyraǵy ult mádenıetiniń kósh basynda bolyp, elimizdiń maqtanyshyna aınaldy. Alǵash shymyldyǵyn «Eńlik–Kebekpen» ashqan ákem teatrda Serke Qojamqulov, Qalıbek Qýanyshbaev, Elýbaı Ómirzaqov, Sháken Aımanov syndy tulǵalar óner kórsetti. Teatr Prezıdent Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń Jarlyǵymen ulttyq teatr mártebesine ıe boldy. Ákem teatrdyń jańa ǵasyry – ulttyq ónerdiń jańǵyrý ǵasyry bolsyn!», delingen quttyqtaý sózinde.
– Bul tegin data emes, – deıdi Muhtar Áýezov atyndaǵy Qazaq ulttyq akademıalyq drama teatrynyń dırektory Erkin Jýasbek.
Osyndaı dataly maýsymǵa birinshi jetip otyrǵan irgeli ujym retinde ónersúıer kórermenge degen úlken saǵynyshymyzdy da jetkizeıik dep, búgin osyndaı mereke jasaýǵa sheshim qabyldadyq. Halyq ta bizdi saǵynyp qalǵan eken, oǵan ózderińiz kýá boldyńyzdar. Mine, sahnadan teatrymyzdyń barlyq shyǵarmashylyq quramyn shyǵaryp, eń úlkenimiz Asanáli Áshimov bastap oınaǵan spektáklderden úzindi berip, merekelik hám sahnalyq sán-saltanatymyzdy kórsettik. Bul teatr súıer qaýymǵa, sahna súıer qaýymǵa jaqsy mereke boldy dep oılaımyn, – dedi teatr dırektory.
Ulttyq rýhanıattyń memlekettik sımvoly
"Qazaq óneriniń qara shańyraǵy, ulttyq rýhanıattyń memlekettik sımvoly – M.Áýezov atyndaǵy teatr. Bir ǵasyr – ońaı ýaqyt emes. Júz jyldyq tarıhynda bul sahnada talaı darabozdar óner kórsetti. Alǵashqy býyn – «samorodok sary altyn» akterler týǵanynan talant bolyp jaratylǵan jandar edi. Olar el ishinen shyqqan, tabıǵı darynymen teatrdy qalyptastyrǵan tulǵalar. Búgin sol dástúrdi olardyń nemere-shóberelerindeı keıingi býyn jalǵap keledi. Qazir teatrda Asanáli Áshimov bastaǵan aǵa býynnan bastap tórt býyn ókilderi qatar qyzmet etedi", - deıdi Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, teatrtanýshy Álıa Bópejanova.
Ár dáýirdiń akterlik órnegi ártúrli bolǵanymen, úırener nárse ózgermeıdi. Eń basty taǵylym – ónerge degen mahabbat, el men ultqa degen mahabbat. Akter ózin emes, ónerdi, halyqty, eldi súıe bilýi kerek. Teatr – izgiliktiń ortasy. Teatr tárbıeleıdi dep aıtyp jatady. Biraq teatr tárbıelemeıdi, teatrǵa kelgen adamnyń jany nurlanady. Teatr – óte úlken qoǵamdyq ınstıtýt.
Shyn máninde, ómirdiń negizi – qarapaıym eńbek adamdary, kúndelikti tirshilik, bizdiń táýelsiz elimizdiń jetistikteri. Jasampazdyqty, eńbek adamyn, ómirdiń shynaıy reńin kórsetý – qazaq teatrlarynyń aldynda turǵan úlken mindet. Teatrda ulttyq klasıka da, sheteldik dramatýrgıa da bar, biraq búgingi zamannyń beınesin tereńirek berý kerek.
Kınony qaıtalap kórýge bolady, al teatr – jandy qarym-qatynas. Sahna men kórermen arasyndaǵy sol energıa adamǵa erekshe áser beredi. «Sherhan Murtazanyń «Teatr kóbeıse, túrme azaıady» degen sózi bar. Teatrǵa kelgen adam jaqsylyq pen jamandyqtyń shekarasyn aıqyn sezinip, janyn tazartyp shyǵady. Sondyqtan teatrǵa barýdy mádenı ádetke aınaldyrý kerek.
· Aqshamnyń anyqtamasy
*Ákemteatr shymyldyǵy alǵash ret Qyzylorda qalasynda 1926 jyly 13 qańtarda M.Áýezovtiń «Eńlik–Kebek» pesasymen ashyldy.
* 1929 jyly teatr trýppasy Almatyǵa qonys aýdardy.
* 1937 jyly 27 aqpanda akademıalyq teatr ataǵyn aldy.
*1946 jyly Eńbek Qyzyl Tý ordeni men marapattaldy.
*1976 jyly «Halyqtar dostyǵy» ordenimen marapattaldy.
*1961 jyly teatrǵa jazýshy, ǵalym Muhtar Omarhanuly Áýezovtiń esimi berildi.
*2020 jyldyń 20 jeltoqsanynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.Toqaevtyń arnaıy Jarlyǵymen teatrǵa «ULTTYQ» mártebesi berildi.